Przejdź do treści

O klastrach

Amerykański ekonomista i światowej sławy ekspert w dziedzinie strategii organizacji i konkurencji, Michael E. Porter, określił klastry jako „znajdująca się w geograficznym sąsiedztwie grupa przedsiębiorstw i powiązanych z nimi instytucji zajmujących się określoną dziedziną, połączoną podobieństwami i wzajemnie się uzupełniającą”. Zatem za definicję klastrów można przyjąć skupiska wzajemnie powiązanych firm, działających w podobnych sektorach i związanych z nimi instytucji np. uniwersytetów. Klastry opierają się na wzajemnej współpracy przez co stają się bardziej konkurencyjne. Powiązania biznesowe są bardzo atrakcyjne dla inwestorów i przyciągają do siebie wartościowych pracowników. Rozwój klastra wynika z wzajemnej wymiany informacji i budowania baz danych, które są wykorzystywane przez wszystkich członków klastra. Ich mobilność i tworzenie zawodowych kontaktów skutkuje ożywieniem rynku i tym samym wpływa na pozytywny wizerunek regionu w obrębie którego funkcjonuje klaster. Współpraca ma charakter horyzontalny czyli jej członkowie działają w tym samym sektorze usług, często konkurując między sobą. Wzajemna korelacja wpływa jednak na znacznie większą specjalizację wszystkich członków. Kluczowe znaczenie dla klastra ma innowacja, czyli nowatorskie pomysły które są wdrażane przez wszystkich jej członków. To właśnie jej poziom określa charakter i znaczenie klastra. Klastry powstają we wszystkich sektorach gospodarki. Tworzone są klastry przemysłowe, usługowe oraz oparte na wysokiej technologii.


  • Polityka oparta o klastry: Celem polityki opartej o klastry jest stały wzrost innowacyjności przedsiębiorstw i  konkurencyjności na szczeblu lokalnym, regionalnym i narodowym. Wzmocnienie konkurencyjności jest związane ze stałym rozwojem członków klastra. Rosnące znaczenie powiązań klastrowych zaowocowało ukształtowaniem polityki wspierania klastrowości m.in. polityka rozwoju gospodarczego opartej o klastry (ang. cluster-based economic development policy).
  • Klastering w Polsce: Obecnie możemy wyróżnić dwa typy podejścia do tematu klastrowości: klaster jako „proces” lub klaster jako „projekt”.
  • Inicjatywy klastrowe: Inicjatywy klastrowe pojawiają się najczęściej w krajach wysokorozwiniętych lub transformujących się, przede wszystkim w sektorach gospodarki zajmującej się m. in.: technologią informacyjną, urządzeniami medycznymi, przemysłem samochodowym, telekomunikacją czy farmaceutyką. Zdecydowana część inicjatyw rozwijana jest w ramach jednego klastra przez władze publiczne, przemysł lub powiązania obu stron. Najczęściej inicjatywy są wynikiem kryzysu konkretnej branży i finansowane są ze środków publicznych i prywatnych.
  • Dolina krzemowa: Wśród najbardziej znanych przykładów powiązań klastrowych jest Dolina Krzemowa w USA. Na terenie ok 300 mil kwadratowych funkcjonuje obecnie ponad sześć tysięcy firm wysokotechnologicznych zatrudniających ponad milion osób. Klaster w przeważającej części zajmuje się rozwojem mikroelektroniki i komputerów.
  • Benchmarking klastrów: Benchmarking klastrów w Polsce to projekt realizowany przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) w ramach projektu Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (PO KL) – „Rozwój zasobów ludzkich poprzez promowanie wiedzy, transfer i upowszechnianie innowacji” . Projekt miał na celu zbadanie najlepszych klastrów w Polsce. Adresatami badań były przedsiębiorstwa wchodzące w skład klastra jak i ich zarządy, podmioty współpracujące z klastrami m.in. jednostki naukowe, administracja rządowa i samorządowa oraz organizacje wspierające przedsiębiorczość i innowacyjność.